Próchnica zębów mlecznych to jedno z najczęstszych problemów z uzębieniem małych dzieci. Przyczynia się do niej wiele czynników zewnętrznych. Aby przeciwdziałać jej występowaniu, należy przestrzegać zasad profilaktyki.
Próchnica to poważne i powszechne schorzenie o podłożu zakaźnym występujące zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. W przypadku zębów mlecznych problem jest poważny również dlatego, że bywa często ignorowany. Tymczasem nieleczone mleczaki mogą powodować negatywne skutki w późniejszym rozwoju zębów stałych.
Co musisz wiedzieć o próchnicy zębów mlecznych
Próchnica zębów mlecznych u dzieci, tzw. próchnica wczesna, może rozwijać się już od ok. pierwszego roku życia. Z wiekiem ryzyko jej wystąpienia rośnie. U dzieci w wieku ok. 6-7 lat występuje powszechnie. Największy wzrost zachorowań obserwowany jest u maluchów między 2. a 3. rokiem życia, a następnie rok później. Problem jest więc naprawdę poważny.
Umiejscowienie próchnicy może być różne. Najczęściej u dzieci do 2. roku życia występuje w pierwszych zębach trzonowych. Później rozwija się w drugich zębach trzonowych. Co ciekawe, w przypadku próchnicy wczesnej obserwuje się symetryczne występowanie próchnicy po lewej i prawej stronie w szczęce i żuchwie.
Próchnica zębów mlecznych to choroba rozwijająca się bardzo dynamicznie. Wynika to z faktu, że zębina mleczaków jest słabo zmineralizowana, cienka i wypełnia ją większa liczba przestrzeni międzykulistych. Przekrój kanalików zębinowych w zębach mlecznych jest znacznie większy niż w zębach stałych, co również nie jest bez znaczenia.
Próchnica u dzieci: główne przyczyny
Do podstawowej przyczyny rozwoju próchnicy zębów mlecznych można zaliczyć przede wszystkim niską świadomość zdrowotną rodziców. Zęby mleczne traktowane są jako tymczasowe, a więc pojawiające się na nich zmiany bywają ignorowane. Co więcej, rodzice niejednokrotnie z większym pobłażaniem podchodzą do ich higieny.
Bezpośredni wpływ na rozwój próchnicy zębów mlecznych ma opisana wyżej większa podatność tkanek zęba na zmiany chorobowe. Jeśli dodatkowo uwapnienie zębów jest słabe i złej jakości, ryzyko dodatkowo wzrasta. Płytka bakteryjna, która odkłada się na zębach, zawiera bakterie kwasotwórcze prowadzące do rozwoju próchnicy. Dzieci często jedzą słodycze i przekąski, które również nie są obojętne dla zdrowia zębów. Znajdują się w nich cukry niezbędne bakteriom do produkcji szkodliwych kwasów. To główne czynniki, które prowadzą do odwapnienia szkliwa (demineralizacja). W odsłoniętej mniej uwapnionej zębinie zaczynają powstawać ubytki próchnicowe (tzw. dziury).
Objawy próchnicy zębów mlecznych
Do objawów próchnicy zębów mlecznych zaliczamy przebarwienie czy zmatowienie powierzchni szkliwa zęba mlecznego. Na pierwszy rzut ona nie muszą one wyglądać groźnie, jednak każda taka zmiana wymaga interwencji stomatologicznej. Niekiedy poważnie zaawansowana choroba daje nieznacznie widoczne symptomy, natomiast po otworzeniu takiego ubytku okazuje się, że doszło do średniego lub głębokiego stadium. Dlatego też nigdy nie należy ignorować objawów próchnicy, nawet jeśli wydają się dość błahe i dotyczą uzębienia mlecznego.
Skutki próchnicy zębów mlecznych
Próchnica to choroba zakaźna, która może do bólu zębów i ich utraty, a nieleczona może mieć znacznie bardziej odległe skutki. Zalicza się ją do głównych przyczyn wad zgryzu wymagających późniejszego leczenia ortopedycznego. Jeśli mleczny ząb objęty próchnicą nie zostanie wyleczony, trzeba będzie go usunąć. Nie jest to obojętne dla prawidłowego zgryzu.
Jak zapobiegać próchnicy zębów mlecznych?
Unikaj błędów w higienie jamy ustnej
Odpowiednia higiena jamy ustnej może zmniejszyć częstość występowania próchnicy u dzieci. Niestety stomatolodzy zauważają pewne zaniechania w tym zakresie, szczególnie w przypadku zębów mlecznych. Istotne jest nie tylko regularne szczotkowanie zębów (rano i wieczorem), ale również oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych, gdzie najczęściej zatrzymywane są resztki pokarmowe.
Na powierzchni zębów odkłada się płytka bakteryjna, więc samo szczotkowanie może być niewystarczające. Szczoteczki, nawet najbardziej nowoczesne, nie docierają do przestrzeni międzyzębowych. Konieczne jest więc stosowanie nici dentystycznej, a także regularne odwiedzanie gabinetu stomatologicznego w celu wykonania podstawowych zabiegów profilaktycznych. Nie są one ani bolesne dla dzieci, ani długotrwałe, a pozwolą skutecznie przeciwdziałać próchnicy.
Ogranicz lub wyeliminuj słodyczy z diety
Najlepiej byłoby wyeliminować słodycze z diety dziecka, a zdecydowanie należy ograniczyć ich ilość. Szczególnie niebezpieczne dla zębów jest podjadanie między posiłkami i przed snem. Po wieczornym szczotkowanie dziecko nie powinno już jeść. Warto też unikać przekąsek, które oklejają powierzchnię zębów, np. cukierków toffi, krówek, chipsów itp.
Regularnie odwiedzaj gabinet stomatologiczny z dzieckiem
Im wcześniej wykryta próchnica zębów mlecznych, tym większe szanse na jej pomyślne leczenie i przeciwdziałanie poważnym skutkom. Dlatego też warto regularnie odwiedzać gabinet stomatologiczny — nie tylko wtedy, gdy pojawiają się niepokojące objawy, ale również profilaktycznie.
