Znany pogląd filozoficzny wysuwa tezę, że rodzimy się jako tabula rasa, niezapisana tablica, a każde doświadczenie i wszystko, z czym się spotykamy przez całe życie, kształtuje nas jako jednostki. Wczesne dzieciństwo to niezwykły czas, gdy u dziecka formuje się psychika i emocjonalność.

Wczesne dzieciństwo – najważniejszy okres rozwoju umysłu

Maluchy w wieku 1-3 lat dosłownie chłoną informacje, naśladują zachowania innych, tworzą więzi emocjonalne z rodzicami i uczą się określonych zachowań. To okres, gdy wszystko w otoczeniu budzi naturalną ciekawość. W tym wieku dziecko najmocniej rozwija się na trzech płaszczyznach: psychomotorycznej, poznawczej oraz emocjonalnej i społecznej.

Prawidłowy rozwój dziecka 1+

Prawidłowo rozwijający się dwulatek powinien lubić przebywać w towarzystwie dorosłych osób, budzących w nim pozytywne emocje, a także rozumieć własne pragnienia wyrażając je wprost. Staje się bardziej samodzielny, rozwija zdolność myślenia, wyciągania wniosków i panowania nad emocjami.

Trzylatek jest już świadomy i otwarcie mówi o swoich potrzebach, emocjach i rozumie potrzeby oraz emocje innych. Dziecko doświadcza często skrajnych, złożonych uczuć związanych z poczuciem własnej tożsamości i musi nauczyć się je okazywać w sposób akceptowalny dla społeczeństwa. Wiele zaburzeń w późniejszym wieku wynika właśnie z zaniedbania lub nieodpowiedniego ukierunkowania malucha pod względem rozwoju emocjonalnego. W tym wieku maluch powinien również chętnie nawiązywać kontakty z rówieśnikami i dzielić się doświadczeniami.

Jak wspierać rozwój emocjonalny i społeczny dziecka?

Maluch w wieku 1-3 lat zaczyna uczyć się swoich emocji, a często są to skomplikowane i bardzo burzliwe uczucia. Odczuwa radość, strach, złość, ciekawość…

Jako rodzic musisz mu pomóc je rozróżniać i nauczyć sobie z nimi radzić. Kluczowe jest zachowanie równowagi pomiędzy dawaną dziecku swobodą a stawianiem pewnych granic. Jeśli maluch nauczy się, że płaczem lub wściekłością może wszystko na tobie wymusić, takie zachowanie będzie przejawiał również w późniejszym wieku. Podobnie, dziecko musi wiedzieć, że w okresie strachu lub smutku może polegać na mamie i tacie.

Tworzenie więzi z mamą i tatą

Wytworzenie więzi pomiędzy dzieckiem a rodzicami lub opiekunami jest niezwykle istotnym elementem kształtowania psychiki dziecka. To od tej relacji najwięcej zależy. Maluchowi trzeba poświęcać odpowiednią ilość czasu, ale pozwolić mu również na samodzielność i przebywanie we własnym towarzystwie. Wyróżniamy trzy podstawowe typy stylów przywiązania dziecka do matki:

  • Bezpieczny – najbardziej naturalny. Dziecko reaguje niepokojem na separację od matki, ale cieszy się, gdy mama wraca. Jest to styl wychowywania gdzie tworzy się bezpieczną więź pomiędzy rodzicem a dzieckiem, ale nie uzależnia się go od tej relacji.
  • Nerwowo-ambiwalentny – powstaje na skutek niesystematycznej opieki. Dziecko nigdy nie może być pewne czy otrzyma opiekę i wsparcie od matki i reaguje nerwowością na sytuacje stresujące.
  • Unikający – to efekt niezdrowych relacji pomiędzy opiekunem a dzieckiem. Charakteryzuje go brak zaufania do matki, poczucie odrzucenia i tłumienie emocji.

Podstawą w budowaniu zdrowych relacji emocjonalnych i społecznych jest wspólne spędzanie czasu na zabawie, a także domowych obowiązkach. Niech dziecko uczestniczy w domowym życiu; takie towarzystwo, chociażby przy gotowaniu czy robieniu zakupów, naprawdę pomaga w zacieśnianiu zdrowych więzi.

Warto również stwarzać okazje do tego, by maluch mógł bawić się w grupie rówieśników np. w parku lub na placu zabaw; przywyknie w ten sposób do obecności innych osób i nie będzie miał problemów z nawiązywaniem relacji. Równie ważne jest stwarzanie okazji do kontaktów z osobami dorosłymi, z wujkami, ciociami, przyjaciółmi rodziny – takie interakcje pozwolą dziecku poznać różne typy zachowań i relacji międzyludzkich.