Witamina D jest potrzebna do wchłaniania wapnia i fosforu z jelit, a tym samym ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju układu kostnego. Poza tym jest niezwykle ważna z punktu widzenia budowania dobrej odporności. Jej niedobór może zaburzać wzrost i rozwój młodego organizmu, a także prowadzić do nawracających infekcji. Jak go uniknąć? Urozmaicona dieta nie zawsze wystarczy, dlatego warto zainteresować się również suplementacją. Co warto wiedzieć o witaminie D, którą chcemy zastosować dla dzieci?
Witamina D – jakie funkcje pełni w organizmie dziecka?
Witamina D jest niezwykle ważna dla prawidłowego rozwoju i wzrostu młodego organizmu. Jest witaminą, która zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu w przewodzie pokarmowym – dwóch pierwiastków kluczowych dla rozwoju kości i zębów. O tym mówi się najwięcej, ale to nie wszystko! Odpowiednia ilość witaminy D dla dzieci przyczynia się również do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. W związku z tym warto zwrócić na nią szczególną uwagę podczas tzw. sezonu grypowego. Co więcej, witamina D jest niezbędna do właściwego podziału komórek i uczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni.
Jakie są źródła witaminy D?
Nie ma wątpliwości co do tego, że witamina D jest bardzo ważna dla młodego organizmu, który znajduje się w fazie intensywnego wzrostu i rozwoju. Pytanie, jak zapewnić dziecku odpowiednią podaż tego składnika?
Synteza skórna, która zachodzi pod wpływem promieni słonecznych
Witaminę D nazywa się potocznie "witaminą słońca". Skąd się to wzięło? Promieniowanie słoneczne jest potrzebne do endogennej syntezy witaminy D, która zachodzi w skórze. W tym miejscu może pojawić się myśl, że w takim razie problem z dostarczeniem odpowiednich ilości witaminy D jest rozwiązany. Skoro organizm sam produkuje witaminę D, wystarczy tylko wyjść na świeże powietrze! Nic bardziej mylnego. W rzeczywistości nie jest to tak proste, ponieważ efektywność syntezy skórnej zależy od wielu czynników. Należą do nich m.in.:
- stopień nasłonecznienia i zachmurzenia,
- pora dnia,
- zanieczyszczenie powietrza,
- pigmentacja skóry,
- czas ekspozycji na promieniowanie słoneczne,
- procent odkrytej powierzchni ciała,
- stosowanie kosmetyków z filtrem UV.
Nie wszystkie czynniki są zależne od człowieka. Można zadbać o to, aby dziecko spędzało dużo czasu na świeżym powietrzu, zapewnić mu odpowiedni ubiór itd. Jednak nie da się wpłynąć na to, jaki jest stopień nasłonecznienia, zachmurzenia czy pigmentacja skóry. W takim razie, co robić, aby nie doprowadzić do wystąpienia niedoboru witaminy D?
Witamina D jako składnik obecny w diecie dzieci
Uzupełnieniem syntezy skórnej może być urozmaicona dieta. Witamina D występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego (tłustych rybach morskich, maśle, jajkach), niektórych grzybach i produktach roślinnych wzbogaconych w witaminę D. Zgodnie z najnowszymi normami żywienia wystarczające spożycie witaminy D dla dzieci wynosi odpowiednio: 10 µg cholekalcyferolu na dobę u niemowląt oraz 15 µg cholekalcyferolu dziennie w przypadku dzieci starszych i nastolatków w wieku od 1. do 18. roku życia.
Co, jeśli synteza skórna i stosowanie zróżnicowanej diety nie wystarczą?
Witamina D nie należy do składników, które występują powszechnie w żywności. Wybór jej źródeł pokarmowych jest ograniczony do kilku produktów zwierzęcych, grzybów i produktów roślinnych, do których celowo dodano witaminę D. Sprawy nie ułatwia fakt, że część z nich jest nielubiana przez niektóre dzieci. Mowa tu np. o rybach. W związku z tym myślenie, że przebywanie na świeżym powietrzu i zdrowy jadłospis rozwiązują sprawę, może doprowadzić do niedoboru. Jak go rozpoznać?
Niedobór witaminy D – objawy
Witamina D pełni kluczową funkcję w rozwoju i utrzymaniu zdrowych kości. Jej niedobory mogą doprowadzić m.in. do krzywicy. Jest to choroba ogólnoustrojowa, która występuje zazwyczaj pomiędzy 3. miesiącem życia a 2. rokiem życia. Charakteryzuje się nieprawidłową mineralizacją kości, która wynika z niedoboru witaminy D, fosforu i wapnia. Daje objawy, takie jak m.in. powiększenie ciemiączek i opóźnienie ich zrastania się, miękka i spłaszczona potylica, deformacje klatki piersiowej czy skrzywienie kręgosłupa. Właściwy rozwój układu kostnego to jedno, ale należy pamiętać, że niedobory witaminy D mogą dawać również inne objawy. Należą do nich m.in.:
- osłabienie siły mięśniowej,
- osłabienie,
- bóle głowy,
- nadmierne wypadanie włosów,
- problemy ze snem.
Niedobór witaminy D można podejrzewać również u dziecka, które zmaga się z nawracającymi infekcjami. W takich sytuacjach konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Suplement diety z witaminą D jako uzupełnienie urozmaiconej diety i syntezy skórnej
Skoro witamina D pochodząca z syntezy skórnej i diety nie wystarczy do pokrycia zapotrzebowania, to jak uniknąć jej niedoboru? Odpowiedzią na to pytanie jest witamina D3 dla dzieci dostępna w suplemencie diety lub leku. Kiedy warto sięgnąć po lek czy suplement diety z witaminą D? Suplementację zaleca się już od pierwszych dni życia. Według najnowszych rekomendacji jest ona wskazana nie tylko w okresie jesienno-zimowym. Obecnie uważa się ją za bezpieczną i zalecaną przez cały rok.
Witamina D dla dzieci w formie suplementu diety – jak ją podawać?
Witamina D jest niezwykle ważna dla młodego organizmu. Jednak należy pamiętać, że zarówno jej niedobór, jak i nadmiar działa niekorzystnie. Jak nie przekroczyć zalecanej dziennej porcji i na co zwrócić uwagę, kupując suplement diety?
Suplement diety z witaminą D – czym kierować się przy zakupie?
Po pierwsze należy zwrócić uwagę na to, od jakiego wieku może być podawany konkretny suplement diety. Niektóre produkty (np. Sanostol Mikroflora + D3) będą odpowiednie już od 1. dnia życia. Z kolei inne można stosować dopiero od któregoś miesiąca lub roku życia. Warto zwrócić uwagę również na to, jaki skład ma suplement diety. Oprócz witaminy D mogą pojawić się w nim inne składniki, które są ważne dla rozwijającego się organizmu. We wspomnianym już suplemencie diety Sanostol Mikroflora + D3 są to pozytywnie działające 3 szczepy bakterii kwasu mlekowego (w tym najlepiej przebadany szczep Lactobacillus rhamnous GG ATCC 53103). Jakie to ma znaczenie? Bakterie kwasu mlekowego są potrzebne do prawidłowego rozwoju mikroflory jelitowej, która ma związek nie tylko z prawidłową pracą przewodu pokarmowego, ale i odpornością. Połączenie ich z witaminą D w jednym suplemencie jest korzystne m.in. z punktu widzenia właściwego funkcjonowania układu odpornościowego. Kolejna rzecz, na którą warto patrzeć, kupując suplement diety, to sposób jego podawania. Dla niemowląt odpowiednie będą kropelki. Z kolei dla starszych dzieci można wybrać tabletki lub kapsułki, zwłaszcza o małym okrągławym kształcie – będzie łatwiej je połknąć. Jeszcze inną opcją jest zakup tranu (czyli oleju z wątróbek dorsza lub innych ryb z rodziny dorszowatych) z witaminą D. Przy czym nie każde dziecko dobrze toleruje rybi posmak tego produktu.
Witamina D dla dzieci – zasady suplementacji
Przy podejmowaniu decyzji o tym ile witaminy D podawać dziecku należy zachować ostrożność. Najlepiej skonsultować się w tej sprawie ze specjalistą, a także zapoznać się z informacjami, które znajdują się na opakowaniu suplementu diety lub leku albo w ulotce dołączonej do produktu.
Suplementacja witaminy D u najmłodszych dzieci
Witamina D powinna być suplementowana już od pierwszych dni życia. W przypadku noworodków do 6. miesiąca życia zalecana dawka to 400 IU (10,0 µg) dziennie. Z kolei niemowlakom od 7. do 12. miesiąca życia należy podawać 400-600 IU (10,0-15,0 µg) na dobę.
Suplement diety z witaminą D dla starszych dzieci i młodzieży
Jak podawać suplement diety starszym dzieciom? Od 1. do 3. roku życia zaleca się podawanie 600 IU (15,0 µg) dziennie, dzieciom w wieku 4-10 lat – 600–1000 IU/dobę (15–25 µg/dobę), a młodzieży w wieku 11-18 lat – 1000–2000 IU/dobę (25–50 µg/dobę). Suplementacja witaminy D jest bardzo ważna, ale nie można zapominać o urozmaiconej diecie i aktywności fizycznej na świeżym powietrzu. Należy pamiętać, że zdrowy jadłospis, a także ruch na zewnątrz pomieszczeń, na dworze, są ważne nie tylko z punktu widzenia profilaktyki niedoboru witaminy D. Różnorodny jadłospis dostarcza innych składników ważnych dla prawidłowego wzrostu i rozwoju m.in. białka, witamin z grupy B, witaminy A i innych witamin. Z kolei aktywność fizyczna na świeżym powietrzu wpływa na samopoczucie dziecka i pomaga utrzymać prawidłową masę ciała. Źródło:
- Jarosz, Mirosław, et al. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Vol. 83. Warsaw, Poland: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny, 2020.
- Płudowski, P., Kos-Kudła, B., Walczak, M., et al. Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Nutrients 2023, 15, 695
- www.ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/krzywica-jak-dbac-o-zdrowe-kosci-naszych-dzieci/