Jak zapobiegać próchnicy zębów u dzieci?
Profilaktykę próchnicy zębów u dziecka należy zacząć jak najwcześniej. Pisząc „jak najwcześniej”, mamy na myśli już okres niemowlęctwa, gdy maluszek nie ma jeszcze ząbków. Przyzwyczajanie podopiecznego do regularności czyszczenia jamy ustnej zaowocuje w przyszłości zdrowymi zębami. Próchnica u dzieci jest ogromnym problemem, a jeżeli wydaje Ci się, że „to tylko mleczaki, które i tak wypadną”, to niestety jesteś w błędzie. Kondycja mleczaków przekłada się na wytrzymałość zębów stałych. O czym warto wiedzieć, aby skutecznie zapobiegać próchnicy u dziecka?
Czy próchnica u najmłodszych faktycznie jest takim problemem?
Stomatologowie alarmują: około 50% 3-letnich dzieci wymaga interwencji stomatologa, 80% 6-
latków, 85% 12-latków i aż 95% 17-latków. W badaniach ankietowych nawet 60% zapytanych
matek 3-latków przyznało, że nigdy nie było z nimi u stomatologa.
Niestety próchnica u dzieci często bywa bagatelizowana i ignorowana z różnych względów,
najczęściej z nieświadomości. A tymczasem jest to niebezpieczna, zakaźna choroba wywoływana
bakteriami (głównie Streptococcus mutans), mogąca skutkować poważnymi chorobami.
Mleczaki dotknięte tym procesem wcześniej wypadają, przez co zęby stałe nie mają czasu na
prawidłowe uformowanie. Powstają wolne miejsca w dziąsłach, wady zgryzu, a stałe uzębienie
rośnie nieprawidłowo. Nieleczona próchnica zębów mlecznych może przenosić się na wyrzynające
się zęby stałe i prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych.
Lepiej zapobiegać niż leczyć, czyli jak chronić dziecko przed próchnicą?
Aby dziecko, a później nastolatek i dorosły, mogło cieszyć się zdrowymi, mocnymi zębami przez
całe życie, niezwykle istotna jest kwestia profilaktyki i higieny jamy ustnej począwszy od okresu
wczesnego niemowlęctwa.. Początkowo wystarczy czyścić jamę ustną maluszka wilgotną gazą, a
gdy ząbki zaczną się wyrzynać, należy rozpocząć mycie zębów specjalnymi pastami i
szczoteczkami dla niemowlaków. Warto uczyć dziecko tej czynności i pilnować systematyczności,
aby szczotkowanie zębów stało się czymś normalnym, co wchodzi w rutynę dnia codziennego.
Kilkulatek powinien sam myć zęby, a starszaka trzeba nauczyć prawidłowej techniki szczotkowania
oraz zasad korzystania z płynów do płukania jamy ustnej
Bardzo ważny jest dobór odpowiedniej szczoteczki oraz pasty. Pierwsza szczoteczka powinna
być silikonową nakładką na palec rodzica lub gryzakiem. Kolejna, którą dziecko może już
samodzielnie operować, musi być wykonana z miękkiego włosia niepodrażniającego dziąseł. Do
ukończenia 6. miesiąca życia nie należy używać past z fluorem ze względu na duże ryzyko
połknięcia piany zawierającej ten związek chemiczny. Po skończeniu pierwszej połowy roku można
zacząć używać past przystosowanych do wieku dziecka, zawierających niewielką ilość fluoru.
Profilaktyka próchnicy to nie tylko szczotkowanie, ale również – a może przede wszystkim –
prawidłowa dieta. Należy zadbać o pełnowartościowe posiłki, bogate w wapń, który jest
podstawowym elementem budulcowym kości i zębów.
Od dawna wiadomo, że słodycze psują zęby, dlatego zaleca się ograniczenie spożywania słodkich
przekąsek oraz słodzonych napojów. Najbardziej zabójczymi dla szkliwa słodkościami są
landrynki, lizaki i ciągutki, które rysują szkliwo, a kleiste resztki na długo pozostają w
zagłębieniach i bruzdach zębów. Po zjedzeniu jakichkolwiek słodyczy dziecko powinno umyć lub
wypłukać zęby. Pamiętajmy jednak, że po spożyciu produktów kwaśnych np. owoców, należy
odczekać około pół godziny z myciem zębów. Produkty o niskim pH (kwaśnym) obniżają pH jamy
ustnej, tymczasowo sprawiając, że szkliwo staje się bardziej podatne na ścieranie podczas
szczotkowania.
Pierwsza wizyta u stomatologa rekomendowana jest, gdy pojawią się pierwsze ząbki, a już
obowiązkowo między 18 a 24. miesiącem, następnie zaleca się wizyty kontrolne co około 3-4
miesiące lub zgodnie z wytycznymi lekarza. Starsze dzieci powinny odwiedzać dentystę 2 razy w
roku. Taka częstotliwość kontroli sprawi, że można na bieżąco reagować na ewentualne ubytki.
Przy niewielkich zmianach wystarczy oczyszczenie odwapnionych miejsc i ich remineralizacja,
natomiast w zaawansowanej próchnicy niestety postępowanie jest znacznie bardziej
skomplikowane i bolesne, obejmujące usunięcie chorobowo zmienionej tkanki i zastąpienie jej
innym materiałem (wypełnieniem).
W gabinecie dentystycznym, oprócz samej kontroli, wykonywane są też bezbolesne zabiegi
wzmacniające szkliwo i zapobiegające rozwojowi próchnicy. Należą do nich: lakowanie,
lakierowanie, lapisowanie oraz usuwanie kamienia nazębnego.
Pamiętajmy, że pierwsze wizyty dziecka u stomatologa wpłyną na stosunek do zabiegów w
przyszłości. Jeżeli rodzice z maluszkiem będą regularnie odwiedzali gabinet dentystyczny w celu
kontroli, to takie zabiegi nie będą kojarzone z czymś bolesnym. Natomiast gdy dziecko pierwszy
raz pojawi się u dentysty dopiero w takim stanie, że wymagane jest borowanie lub usunięcie zęba,
będzie to przeżycie na tyle traumatyczne, że może skutkować niechęcią do leczenia w przyszłości.
