Suchy czy mokry — oto jest pytanie, które najczęściej stawiają sobie rodzice, widząc, jak ich dziecko uporczywie kaszle. Czy rzeczywiście trzeba znać na nie odpowiedź? Jak rozpoznać rodzaj kaszlu u dziecka i dlaczego jest to ważne? Kilka wskazówek w naszym artykule.
Różne przyczyny kaszlu u dziecka
Kaszel to jedna z głównych dolegliwości, z jaką zgłaszają się do pediatrów rodzice z dziećmi. Najczęściej wynika z infekcji wirusowych, chociaż lista przyczyn jest bardzo długa. Może też zdarzyć się u maluchów całkowicie zdrowych, jednak i wtedy uporczywy odruch kaszlu może utrudniać codzienne funkcjonowanie dziecka i jego otoczenia. W zależności od rodzaju kaszlu, inne jest podejście do leczenia i wyboru lekarstw. Jeżeli utrzymuje się kilka dni lub towarzyszą mu dodatkowe objawy, takie jak: osłabienie, gorączka, trudności w oddychaniu, koniecznie należy skontaktować się z lekarzem rodzinnym.
Różne przyczyny kaszlu u dziecka
Kaszel suchy u dziecka, czyli taki bez wydzieliny z płuc, zazwyczaj sygnalizuje początek infekcji lub jej końcową fazę, pojawia się często jako reakcja alergiczna, a także może oznaczać astmę. Kaszel mokry natomiast najczęściej występuje podczas infekcji i stanowi sygnał zarówno zwykłego przeziębienia, jak i poważnego zakażenia, dlatego nie wolno go bagatelizować.
Kaszel suchy i mokry to dwie główne grupy, ale wyróżnić można jeszcze kaszel krztuszący, szczekający, napadowy, gwałtowny i przewlekły. Każdy z nich ma znaczenie podczas diagnozowania choroby; przykładowo kaszel szczekający świadczy o podgłośniowym zapaleniu krtani, natomiast przewlekły, występujący u osób palących lub biernych palaczy może być oznaką podrażnienia dróg oddechowych przez dym papierosowy. Jest to szczególnie groźne u niemowlaków, mieszkających w domach palaczy. Takie dziecko jest bez przerwy wystawione na bierne wydychanie dymu papierosowego, a jego układ oddechowy, nastawiony na ciągłą walkę z dymem, staje się osłabiony i podatny na zakażenia wirusowe oraz bakteryjne.
Kaszel – jak rozpoznać rodzaj kaszlu u dziecka?
- Kaszel suchy u dziecka - objawy
Przy suchym kaszlu charakterystyczne jest uczucie podrażnienia tchawicy i brak wydzieliny lub jej skąpa ilość. Intensywność może być zróżnicowana i najczęściej pojawia się atakami, by po chwili ustąpić. Jest męczący, związany z ciągłym napięciem mięśni oddechowych i brzucha, brzmi jak szczekanie i chrypienie. Najczęściej to sygnał infekcji, alergii lub podrażnienia dróg oddechowych, spowodowanego np. przez ciało obce. Jeśli jest symptomem infekcji, po 2-3 dniach przechodzi w fazę kaszlu mokrego. Pojawia się także na końcu choroby, gdy ponownie kaszel mokry przechodzi w suchy, by następnie całkowicie ustąpić. Leczenie polega na podawaniu syropu na kaszel suchy, przyspieszającego proces pojawienia się wydzieliny. Jeżeli nie ustępuje po kilku dniach, należy skonsultować się z lekarzem w celu diagnostyki.
- Kaszel mokry u dziecka - obajwy
Kaszel mokry lub wilgotny u dziecka pojawia się w trakcie rozwoju zakażenia dróg oddechowych. Jego charakterystyczną cechą jest wydzielina – lepka i gęsta; najczęściej biała, żółta lub zielonkawa. Wraz z wydzieliną usuwane są z dróg oddechowych patogeny wywołujące chorobę, a także ciała obce, zalegające w drogach oddechowych np. cząsteczki kurzu. Podczas oddechu można usłyszeć świszczenie i bulgotanie w płucach. W trakcie leczenia stosuje się preparaty mukolityczne, rozrzedzające wydzielinę i łagodne oklepywanie w celu ułatwienia odkrztuszenia wydzieliny. U maluchów trzeba często opróżniać nosek specjalną gruszką lub aspiratorem. Należy zwrócić uwagę na to, czy dziecko nie połyka wydzieliny, co zdarza się dość często, gdyż może to doprowadzić do wtórnego zakażenia lub wydłużenia okresu chorobowego.
Mokry czy suchy kaszel u dziecka — jak je odróżnić?
Wcale nie jest łatwo odróżnić suchy kaszel od mokrego. Ustalenie charakteru kaszlu jest istotnym punktem diagnostyki, dlatego też podczas wywiadu lekarz w dużej mierze skupia się właśnie na tej kwestii. Opisy rodziców zwykle jednak odbiegają od nomenklatury medycznej, a podawane informacje często bywają niejasne. Warto więc przyjrzeć się nieco bliżej temu problemowi.
Kaszel suchy świadczy o podrażnieniu receptorów w drogach oddechowych lub infekcji. Nie dochodzi wówczas do zwiększenia ilości płynu powierzchniowego dróg oddechowych, więc nie ma odkrztuszania plwociny. Jest to więc tzw. kaszel bezproduktywny. Przy kaszlu mokrym istotna jest obecność zwiększonej ilości śluzu w drogach oddechowych, dlatego też pojawia się wiele specyficznych dźwięków. To właśnie na ich podstawie można nie tylko stwierdzić istnienie kaszlu mokrego, czyli produktywnego. Może występować zarówno przy schorzeniach ostrych, jak i przewlekłych.
Wydzielina przy kaszlu mokrym może być różna i zależy głównie od przyczyny dolegliwości. Przykładowo, zakażeniu zatok przynosowych, oskrzeli i płuc plwocina jest ropna w kolorze zielonym lub żółtym. W astmie mamy do czynienia z wydzieliną przezroczystą i lepką. Przy zakażeniu bakteryjnym beztlenowcami pojawia się też nieprzyjemny zapach. Grudki i czopy oznaczają m.in. zakażenie grzybicze.
Czy i jak hamować odruch kaszlu?
Kaszel to odruch obronny organizmu, który pozwala na oczyszczenie dróg oddechowych z nadmiaru wydzieliny lub ciał obcych. Wytwarzane jest wówczas wysokie ciśnienie w klatce piersiowej i płucach, dzięki czemu w momencie otwarcia głośni wyrzucane jest powietrze wraz z napotkanymi na drodze cząstkami. Teoretycznie występowanie kaszlu jest całkowicie uzasadnione fizjologicznie. Jednocześnie stanowi on objaw poważniejszych schorzeń lub dolegliwości zdrowotnych, dlatego też należy obserwować ogólny stan zdrowia dziecka.
Pojawienie się kaszlu wymaga obserwacji, jednak na początku można przyjąć postawę oczekującą. Jeśli jest to jeden z objawów chorób dróg oddechowych i zwykle po ok. 2 tygodniach następuje zmniejszenie nasilenia i częstotliwości. Jeżeli jednak symptomy się nasilają, konieczna jest wizyta u lekarza.
Nie zaleca się stosowania leków przeciwkaszlowych bez konsultacji z lekarzem. Można jednak podawać dziecku łagodnie działające preparaty dostępne w aptece bez recepty, których celem jest zmniejszenie objawów. Trzeba jednak pamiętać, że kaszel jest odruchem obronnym, więc jego usilne hamowanie, szczególnie u dzieci z kaszlem wilgotnym, może być niekorzystne, a nawet przedłużyć czas utrzymywania się dolegliwości.
