Ruch i dotyk są najważniejsze w rozwoju małego dziecka - to także pierwsze wrażenia, które odczuwa dziecko. Mózg stymulowany jest właśnie przez dotyk i ruch. Skóra dziecka to pierwszy organ zmysłowy, który dzięki dużej ilości zakończeń nerwowych odbiera dotyk, ból, nacisk, temperaturę. Dzięki istnieniu dotyku dziecko poznaje własne ciało, potrafi rozróżniać poszczególne bodźce takie jak: ciepło, zimno, ból, silny i lekki ucisk.

Rola dotyku w rozwoju dziecka

Dotyk odgrywa również ważną rolę w koordynacji ruchów, w ogromnym stopniu wpływa także na rozwój emocjonalny. Dotyk buduje u dziecka poczucie bezpieczeństwa i miłości. Częsty dotyk we wczesnej fazie rozwoju wzmacnia system odpornościowy dziecka, obniża poziomu stresu i uspokaja dziecko. Dzieje się tak ponieważ obszary czuciowe mózgu odbierają jako pierwsze wrażenia zmysłowe z ciała, docierające poprzez skórę. Brak bodźców dotykowych, a tym samym brak pobudzania komórek nerwowych już w okresie niemowlęcym, może doprowadzić do upośledzenia pracy mięśni, zaburzeń emocjonalnych, pogorszenia odbioru wrażeń zmysłowych i trudności w uczeniu się a w skrajnych przypadkach niedorozwoju podstawowych funkcji ciała. Zmysł dotyku pozwala dziecku uczyć się, oceniać, poznawać otoczenie.

Wyjątkowość zmysłu dotyku

Dotyk jest najlepiej rozwiniętym zmysłem u małych dzieci. Dzięki niemu odbierają one około 80% bodźców dochodzących z otoczenia. Jest on również najlepszym sposobem poznawania przez niemowlęta świata. Już noworodki uwielbiają być tulone i dotykane. Dzięki tak drobnym gestom, maluchy są bardziej pogodne i radosne.

Eksperci uważają, iż subtelny dotyk i masaż mają zbawienny wpływ na zdrowie i prawidłowy rozwój dzieci. Czuły gesty uspokajają, ale również pozytywnie wpływają na przebieg procesów fizjologicznych. Ponad to, codzienne przytulanie polepsza przebieg wielu procesów fizjologicznych oraz usprawnia działanie układu odpornościowego, oddechowego i krążenia. Dzieci, które są częściej dotykane i przytulane, szybciej przybierają na wadze, co jest szczególnie istotne w przypadku wcześniaków.

Wpływ dotyku na mózg

Dotyk jest bodźcem stymulującym układ nerwowy poprzez przyśpieszenie synaptogenezy (dojrzewanie neuronów i rozbudowę połączeń między nimi). Powszechnie wiadomo, że mózg zawiera miliardy komórek nerwowych, które łączy sieć połączeń neuronalnych. Aby sprawnie ona działała, owych połączeń powinno być jak najwięcej. Matka, poprzez dotykanie dziecka sprawia, że połączeń jest więcej, a włókna nerwowe pokrywają się substancją tłuszczową, która chroni, odżywia i ułatwia przewodzenie impulsów nerwowych.

W wieku przedszkolnym bardzo ważne jest zapewnienie dziecku różnorodnej aktywności, niezbędnej do jego prawidłowego rozwoju. Większość matek instynktownie zaspokaja wielką potrzebę kontaktu fizycznego oraz bliskości i aktywności, zachęcając dzieci do różnego rodzaju aktywności i wspólnej zabawy – wspinania się na rodzica, kołysanie, turlanie itd.

Doskonałą formą kontaktu fizycznego jest branie dziecka na kolana podczas czytania bajek, przytulanie i kołysanie do snu. Poza bliskością, maluchy otrzymują dużą dawkę pozytywnych emocji. Maluchy intuicyjnie czują, jak dużo wrażeń zmysłowych i form ruchy w danej chwili potrzebują i często same inicjują różnego rodzaju aktywności. Najważniejsze, by opiekunowie właściwie odczytywali takie sygnały i odpowiednio na nie reagowali. Pamiętajmy również o tym, że dotyk fizyczny jest jednym z najlepszych sposobów na wypowiedzenie słów: „Kocham Cię!”.

Dotyk daje dziecku poczucie bezpieczeństwa i pozytywnie wpływa na jego rozwój emocjonalny i społeczny. Ponad to sprawia, że staje się on naturalną formą wyrażania uczuć wobec bliskich.

Rodzice muszą zdawać sobie sprawę z tego, jak ważny w życiu ich dzieci jest dotyk. Jest on niezbędny do prawidłowego rozwoju malucha i zaspokaja jego najważniejsze potrzeby.