Już od pierwszych tygodni życia dziecko wchodzi w sieć społecznych związków. Szczególną rolę w rozwoju odgrywają relacje z osobami w tym samym wieku. W wieku przedszkolnym rozwijają się pierwsze przyjaźnie i więzi, które mają wpływ na późniejsze funkcjonowanie młodego człowieka w społeczeństwie.

Proces socjalizacji zaczyna się od najmłodszych lat

Na początku życia dziecko przebywa częściej z osobami dorosłymi, rodzicami, znajomymi i rodziną rodziców, a także ze starszym rodzeństwem. Podział pomiędzy osobą dorosłą a dzieckiem jest jednak zbyt duży, aby maluch mógł u siebie rozwijać prawidłowe zachowania społeczne. Dlatego ważne jest, aby jak najwcześniej zacząć przyzwyczajać malucha to towarzystwa rówieśników lub dzieci w podobnym wieku; najpierw poprzez zabawę z rodzeństwem lub kolegami np. w parku, a później w przedszkolu.

Czym grozi późna socjalizacja dziecka z rówieśnikami?

Umiejętności pracy w grupie, nawiązywania kontaktów i dzielenia się z innymi są umiejętnościami nabytymi, z którymi się nie rodzimy, a zdobywamy je jako doświadczenie życiowe. Późne wprowadzenie dziecka w świat zależności międzyludzkich lub izolowanie go od kontaktów z rówieśnikami może spowodować poważne zaburzenia w rozwoju, a nawet niedostosowanie społeczne. Towarzystwo osób dorosłych nie wystarcza, gdyż nie są to równi sobie partnerzy. Rozmowa dziecko-dorosły jest kontrolowana i podtrzymywana przez dorosłego, i częściej są to odpowiedzi na zadane pytania niż rozmowa. Rówieśnicy są znacznie lepszymi partnerami do rozmowy, która stawia obie strony na równorzędnych pozycjach; wymaga rozpoczęcia i podtrzymywania konwersacji, a także wyszukiwania interesujących tematów.

Dzieci w wieku przedszkolnym nawiązują pierwsze przyjaźnie, uczą się interakcji społecznych w trakcie podejmowanych zabaw, kształtuje się w nich świadomość bycia częścią społeczeństwa. Współpraca, wyznaczanie sobie roli w grupie i wspólne działanie to umiejętności, których dziecko nie nauczy się od rodzica.

Dobre i złe relacje są równie ważne

Kontakty z rówieśnikami nie ograniczają się jedynie do relacji koleżeńskich. Chociaż sytuacja, w której wszystkie dzieci się lubią i są dla siebie przyjaciółmi wydaje się idealna, w rzeczywistości nigdy tak nie jest. Dziecko „trzymane pod kloszem”, przebywające wyłącznie w grupie przyjaciół może w przyszłości również wykazywać pewne objawy nieprzystosowania do życia społecznego.

Relacje międzyludzkie są skomplikowane i nie zawsze pozytywne. Młody człowiek w towarzystwie rówieśników nabywa także umiejętności radzenia sobie z krytyką, agresją i odrzuceniem. Rozwija takie umiejętności interpersonalne jak: rozwiązywanie konfliktów czy rozpoznawanie pozytywnych i negatywnych zachowań. To cechy, które umożliwią mu w przyszłości radzenie sobie w trudnych sytuacjach.

Z drugiej strony przebywanie dziecka we wrogim towarzystwie może negatywnie odbić się na psychice młodego człowieka, dlatego rolą rodzica i opiekuna jest pilnowanie, aby te relacje były zdrowe.

Rola przyjaciela

Dzieci dorastające w towarzystwie rówieśników są zazwyczaj przyjacielskie i emocjonalnie bardziej rozwinięte od osób, które wychowywały się bez takiego towarzystwa lub w ograniczonym gronie. Przyjaciel to nie tylko osoba do zabawy, ale także ktoś, kto staje się kimś równie bliskim jak rodzice. Dziecko dość szybko uczy się, że nie o wszystkim może porozmawiać z dorosłymi, a przyjaciel to ktoś, kto jest źródłem wsparcia emocjonalnego, wysłucha, zrozumie i pomoże zaradzić w problemie – może na swój dziecięcy sposób, ale jednak!